Een veilige, betaalbare, gezonde en comfortabele plek om te wonen is belangrijk.
De ambitie in het Energieakkoord 2015 is om in 2050 een energieneutrale woningvoorraad te realiseren, dit betreft een aanzienlijke opgave omdat ruim 90% van de woningen moet worden aangepakt, waarvan 19% hoogbouw is.
Particulieren hebben relatief weinig inzicht in comfortmogelijkheden en kostenontwikkeling van toekomstige energievoorziening en geven niet eenvoudig geld uit aan verduurzaming van de woning.
Renovatie van meergezinswoningen hoogbouw kan snel verbetering van het wooncomfort, verlaging van de energierekening en inrichting op basis van de actuele woonbehoefte betekenen.
Het gaat om woningen die passen bij de vraag: kwantitatief én kwalitatief, wooncomfort in het belang van bewoner(s), met nadruk op energieleverend, circulair materiaalgebruik, klimaatadaptief en betaalbaar.
Een succesvolle energietransitie, klimaatadaptatie en een circulaire economie zijn de randvoorwaardelijke uitdagingen voor onze welvaart en welzijn.
Uitdaging
Renoveren van meergezinswoningen hoogbouw is complex vanwege de grote variatie aan eigendomsverhoudingen van individuele eigenaren en VvE’s, de verhouding tussen eigenaar en huurders.
Bij meer dan vijf bouwlagen is er onvoldoende dakoppervlak beschikbaar is om met bestaande technologie de duurzame energie elektrisch op te wekken die benodigd is om aan energieprestatie-eisen te voldoen.
De opgave in context van de omgeving plaatsen en daarbij combineren met een regionale/wijk-aanpak, zodat lokale mogelijkheden in een totale aanpak betrokken worden (smart grids).
Duurzaamheid moet niet alleen uitgaan van energieprestatie en/of aardgasvrij, maar ook van levensloopbestendigheid, circulariteit en ’natuur inclusief’ voor wooncomfort en maatschappelijk rendement.
Er moet ruimte zijn voor innovaties en voortschrijdend inzicht, over 10 jaar is energie producerend waarschijnlijk het huidige energieneutraal.
Dienstverlening rondom de woning en energielasten vormgegeven als een ‘woonbundel’.
Perspectieven
Inzetten op technologische én sociale innovatie, waarbij het gebruik van innovatieve methoden, materialen en modulaire technieken ondersteund wordt door innovatie van de Human Capital aanpak.
Een gestructureerd landelijk innovatieprogramma opzetten om samen met de geïnteresseerde aanbieders, de toeleverende industrie en de corporaties tot een acceptabel NOM-concept te komen voor hoogbouw.
Slimme gemoduleerde en industriële oplossingen voor renovatie van hoogbouw bieden mogelijkheden om vanuit de gebruiker te denken, wooncomfort te verbeteren en met domotica levensloopbestendigheid te vergroten.
Wanneer de aanpassing van de energieprestatie wordt gecombineerd met natuurlijke ingreep momenten leidt dit tot verhoging van gezondheid, comfort en levensstandaard, lagere duurzaamheidskosten en waardevermeerdering.
Door gerichte bijdrage van de overheid in de vorm van uitdagende tenders kan het huidige gat tussen kosten verduurzaming en energielasten worden gedicht.
Energiebesparing door industriële, grootschalige aanpak van renovatie, bij voorkeur met aansluiting op een smart energy grid.
Morgen ‘weet’ een woning wanneer de bewoner thuis is en past alles wat in een huis gebeurt zich automatisch aan de gebruikspatronen en behoeften van de bewoner aan.
Condities
In huurcontract opnemen dat vooraf instemming wordt gegeven voor mogelijke renovatie.
Een substantieel lagere prijs van grootschalige energiebesparende maatregelen om een redelijke afschrijvingsperiode in te passen in het gewenste financieringsmodel voor de eigenaar.
Ontwikkelen van all inclusive slimme duurzaamheidsdiensten op basis van ‘woonbundel abonnementen.
Consistent en nieuw beleid ten aanzien van (gebouwgebonden) financiering en subsidiëring van eigenaren.
Gerichte bijdrage van de overheid in de vorm van het uitschrijven en financieel ondersteunen van uitdagende tenders voor opschaling en versnelling.
Vanuit regelgeving landelijke kaders stellen voor gebruik van circulaire materialen en ‘natuur inclusief’ bouwen voor een hoger maatschappelijk rendement.
Standaardisering en open source BIM-programma’s zodat toeleveranciers hun productieprocessen kunnen aansluiten en ‘gepersonifieerde’ modulaire oplossingen kunnen aanbieden.
Richting 2021
Zijn een aantal innovatieve concepten ontwikkeld voor het renoveren van verschillende typen van hoogbouw, waarbij in één of meerdere stappen het doel van energieneutraal behaald kan worden.
Zijn randvoorwaarden en condities vastgesteld zodanig dat zowel het product als het (industriële) proces herhaalbaar en schaalbaar is voor andere hoogbouw typologieën.
Heeft de overheid door middel van innovatieve aanbestedingsarrangementen bijgedragen aan het verlagen van de kostprijs van verduurzaming en het versnellen van de opschaling.
Is er een rendabele business case voor renovatie van meergezinswoningen hoogbouw.
Zijn de eerste X.000 woningen van een bepaald type meergezinswoningen hoogbouw op een geïntegreerde systematische schaalbare benadering verduurzaamd naar energieneutraal in 2021.
Relevante initiatieven
“Verduurzaming bestaande hoogbouw” (Platform31)
Stroomversnelling, “Hoogspringers hoogbouw”
ZEN platform, werkgroep Hoogbouw
database Energiezuinig gebouw
OCW: renovatie toolkit veel toegepaste bouwsystemen uit de naoorlogse periode